کتاب نقشه کشی و نقشه خوانی P&ID

1- انواع نقشه های فرآیندی

2- نمودار جعبه ای فرآیند BFD

3- نقشه های P&ID

4- مثالی جامع از دیاگرام PFD و P&ID

5- دیاگرام لوپ Loop Diagram

6- Logic Diagram

7- فرم خرید Purchasing

8- نمادهای استفاده شده در نقشه های ابزار دقیق

9- Instrument Bubbles

10- Process equipment

11- Fuctional Diagram Symbols

12- Fluid Power Diagram Symbols

13- Flow Measurement Devices

14- Valve Failure Mode

15- Pneumatic Pinch Valve

16- Line Types

17- Liquid Level Measurement Devices

18- ...

• نمودار جریان های فرآیند یا Process Flow Diagram

این نقشه نمایش دهنده این است که چه محصولاتی و به چه میزانی در واحد تولید می گردند. در PFD تجهیزات اصلی فرآیند و نیز چگونگی ارسال مواد بین آن ها نشان داده می شود. رآکتورها، برج های جداسازی، مخازن، مبدل های حرارتی، فیلترها، خشک کن ها، پمپ ها، کمپرسورها و نظایر این ها از مهم ترین دستگاه های فرآیندی هستند که در نمودار جریان های فرآیندی نمایش داده می شوند. معمولا اعداد و ارقام مربوط به جریان ها نظیر مقدار دبی، ترکیب، دما، فشار و انرژی هر جریان به صورت جدول در نقشه درج می شود که به این جدول Mass Balance نیز می گویند. به طور خلاصه می توان گفت PFD نقشه ای است که مسیر اصلی فرآیند و فرآیند های اصلی واحد را نشان می دهد. در این نقشه ها به جزیات پرداخته نمی شود و نمایش دستگاه ها به صورت شماتیک است. 

هدف نقشه های PFD این است که در هنگام بهره برداری نشان دهد که یک فرآیند دقیقا چه کاری انجام می دهد در حالی که P&ID تمام کنترلرها، نوع شیرها و مواردی که در یک ساختار استفاده شده اند را نمایش می دهد.

با مشاهده یک نقشه PFD اطلاعات زیر را می توان کسب کرد:

* نمایش گرافیکی چیدمان تجهیزات اصلی، خطوط فرآیندی و لوپ های کنترلی

* انبار اولیه مواد، محصول

* دبی خطوط اصلی و شرایط عملکردی

* محدوده فرآیند های مختلف

• نقشه های P&ID:

یکی از نقشه های عمومی که توسط گروه فرآیند تولید می گردد نقشه Piping & Instrumentation Diagram می باشد. این نقشه که معمولا در لیست نقشه های مهندسی آورده می شود، اصلی ترین نقشه و یکی از پراطلاعات ترین نقشه در جهت تهیه نقشه های مهندسی ابزار دقیق و کنترل به شمار می رود. بدین ترتیب که تا این نقشه توسط تیم فرآیند تهیه نگردد گروه ابزار دقیق نمی تواند اکثر نقشه های خود را تولید نماید. 

نقشه های بین ابزار دقیق و گروه های فرآیندی که ارتباط یک تجهیز را با دیگر تجهیزات واتاق کنترل بیان می کند، نقشه های P&ID نامیده می شوند. به عبارت دقیق تر نقشه های شماتیکی هستند که شامل کلیه تجهیزات مکانیکی، خطوط ارتباطی، تجهیزات ابزار دقیق، سیستم های کنترلی و اینترلاک ها می باشند. کلیه اقلام و تجهیزات مکانیکی، لوله کشی و ابزار دقیق در این نقشه به طور شماتیک نشان داده می شوند. ولی آن دسته از اقلام لوله کشی که در طراحی Piping Layout یا همان چیدمان لوله کشی مورد نیاز واقع می شوند در نقشه  P&ID دیده نمی شود. از جمله زانوهایی که دقیقا بستگی به طریق چیدمان لوله کشی دارند.

• نقشه Specification Form:

مدرک Specification Form که یک نوع فرم برای نمایش اطلاعات می باشد با نام Instrument Data Sheet نیز شناخته می شود. این مدرک هریک از تجهیزات ابزار دقیق و کنترل را با جزئیات برای سازندگان تشریح می نماید و سازندگان با استفاده از این مدرک است که می توانند تجهیز مورد نظر پروژه را پیشنهاد فنی و مالی داده و آن را با توجه به شرایط پروژه تهیه نمایند. هنگامی که نقشه های P&ID در بخش ابزار دقیق و کنترل در حال اضافه شدن نمادها و شماره شناسایی می باشند، همزمان دو فعالیت در گروه قابل انجام می باشد. اولین آن، اضافه نمودن شماره شناسایی ها در مدرک Instrument List و یا به نوعی اضافه نمودن ابزار دقیق ها در بانک اطلاعات پروژه جهت اطمینان از غیر تکراری بودن شماره شناسایی در نظر گرفته شده باشد.

دومین فعالیت تعریف نوع تجهیز ابزار دقیق است که این تجهیز چه کاری و با چه روشی انجام داده و با استفاده از چه سیگنالی با اتاق کنترل در ارتباط می باشد. همه این تعاریف هم زمان در فرم های مخصوص وارد می شوند که در پروژه های مختلف به آن Specification Form و یا Instrument Data Sheet گفته می شود.

• Ladder Diagram:

این مدرک یک سند بر اساس سیم بندی مربوط به تجهیزات سخت افزاری سیستم می باشد. این دیاگرام معمولا جهت برنامه ریزی یک سیستم PLC و یا کنترل دودویی و یا در سیستم کنترل غیر متمرکز Distributed Control System و یا یک سیستم سخت افزار رله ای به کار می رود.

Ladder Diagram از دو خط عمودی که نمایش دهنده قطب های مثبت و منفی تغذیه می باشد تشکیل شده است. بین این دو خط لاجیک مدار PLC و یا مدارهای رله کنتاکتوری نوشته می شود که البته استاندارد مورد استفاده در ایران تنها شامل برنامه PLC است و مدارات رله کنتاکتوری از بالا به پایین نوشته می شوند و نه از چپ به راست.

• Fuctional Diagrams:

این دیاگرام که با عنوان نقشه فنی نیز از آن یاد می شود به منظور نمایش سیستم های کنترلی مانند PID کنترلر، Rate Limiters و Manual Loaders بکار می رود. این نوع نقشه در صنعت تولید برق و به منظور مستند سازی استراتژی های کنترلی به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. این دیاگرام به جای نمایش و نمرکز بر روی نحوه اتصالات تجهیزات، لوله ها و ... بیشتر برای نمایش نحوه تبادل اطلاعات در یک سیستم کنترلی مورد استفاده قرار می گیرد.

اطلاعات

مولفین:معصومه حکیمی سیبنی -حسین فلاحی دهکی

تعداد صفحه: 71